B.E. Clotfelter, The Cavendish Experiment as Cavendish knew it. (1986)
Cavendish'in özgün analizinin modern yöntemlerle açılımı şöyle olabilir:
Kolunun uzunluğu 73.3 inch (yarısı=36.65 inch) olan deneyin burulmalı sarkacını, kolunun uzunluğu 36.65 inch olan bir basit (dikey) sarkaçla mukayese edelim.
[ Bu yerçekimi altında sallanan ] basit sarkaç kolu denge noktasından çekilip hareket ettirildiği zaman, sarkaç koluna geri döndürücü güç \(F_0\) etki ederek kolu denge noktasına [dikey konuma] getirmeye çalışır.
Bu basit sarkaca asılı olan topun ağırlığının \(W\) olduğunu varsayarsak; geri döndürücü gücün : ağırlığa oranı :: kütlenin döndüğü açının yayının : sarkaç koluna oranına, eşit olacaktır, yani,
\begin{equation*} \frac{F_0}{W} = \frac{\text{dönüş açısının yayı}}{\text{sarkacın uzunluğu}} = \frac{\text{yay}}{l} \end{equation*}bundan, güç \(F_0\) için çözerek,
\begin{equation*} F_0 = W \frac{\text{yay}}{l} \end{equation*}Bu basit sarkacın dönemi \(T_0\) olsun.
Aynı uzunlukta olan fakat başka bir geri döndürücü güç altında salınan herhangi bir sarkacın dönemi \(T\), \(T_0\)'a, şu ilişkiyle bağlı olacaktır,
\begin{equation*} \frac{F}{F_0} = \frac{T_0^2}{T^2} \end{equation*}çünkü bir sarkacın dönemi, geri döndürücü gücün kareköküne orantılıdır. (Bu İlkeler'de Newton tarafından ispat edilmiştir.)
Cavendish, deneyin burulmalı sarkacına etki eden geri döndürücü gücü bulmak istiyordu. [ Yani telin burulma sabitini mi? Yoksa, toplar ve ağırlıklar arasında varolduğu varsayılan Newtoncu çekim gücünü mü?]
Bir önceki denklemden,
\begin{equation*} F = F_0 \left ( \frac{T_0^2}{T^2} \right ) = W \left ( \frac{\text{yay}}{l} \right ) \; \left ( \frac{T_0^2}{T^2} \right ) \end{equation*}[ \(W \left ( \frac{\text{yay}}{l} \right )\) neden güç olsun ki? ]
Veya,
\begin{equation*} \frac{F}{W} = \left ( \frac{T_0^2}{T^2} \right ) \left ( \frac{\text{yay}}{l} \right ) \end{equation*}[ Burada anlaşılan telin burulma gücünden bahsediyor. ]
Telin geri döndürme gücüne karşı sarkaç kolunu geri çekecek olan kurşun ağırlıkların çekim gücüdür.
[ Bu çok problemli. Sarkaç zaten telin burulma gücü altında salınıyor, kurşun ağırlık bu hareketi nasıl etkiliyor? ]
[ Sarkaç kolu dengede ve hareketsiz değil ki, telin gücünü, kurşun ağırlığın çekim gücüne eşitleyelim. Bence bu analiz gerçek gözlemlerden kopmuş. Deneyde yapılan gözlemleri yansıtmıyor.]
\(* * *\)
Bu aşamada, Cavendish hayalî bir su küresi tanımlıyor.
Cavendish'in "ağırlık" dediği büyük kurşun güllelerin ağırlığı 2,439,000 grains'dir. (348 lbs.)
Bu güllelerin aırlığı, çapı 1 foot olan su küresinden 10.64 kat daha fazladır.
Sarkaç kolu denge pozisyonunda bulunduğu zaman, ağırlığın merkezi sarkaca asılı topun merkezinden 8.85 inch mesafededir.
Öyleyse, ağırlığın top üzerindeki çekim gücü; eğer top 1 foot çapı olan su küresinin yüzeyinde olsaydı…
Şimdi, kurşun ağırlığın top üzerinde olan çekim gücü ile; su küresinin topun üzerinde olan çekim gücünü oranlayalım.
Top su küresinin yüzeyinde olursa çekim
\begin{equation*} \left ( \frac{1}{1 \; \text{foot}} \right )^2 \end{equation*}olarak etki edecektir.
\begin{align*} \frac{\text{8.85 inch mesafede su küresinin topu çekim}}{\text{su küresinin topu 6 inch mesafede çekimi}} &= \left ( \frac{1}{8.85} \right )^2 \left ( \frac{1}{6} \right )^2 \\ \\ &= \left ( \frac{1}{8.85} \right )^2 \left ( \frac{6}{1} \right )^2\\ \\ &= \left ( \frac{6}{8.85} \right )^2\\ \end{align*}Fakat, kurşun gülle, su küresinin 10.64 katı daha ağır, öyleyse, kurşun gülle, sarkaçtaki topu \(10.64 \times (6\; / \; 8.85)^2\) katı bir güçle çekecektir.
[ Cavendish, Newtoncu olduğu için olaya Newtoncu çekim gücü açısından bakıyor, peki bu oranlarda güç ilişkisi var yoksa güç \(F\) ve \(F_0\) sadece etiket mi? ]
[ Newtoncuların, Newtonla başlayarak, \(1/R^2\), yani yarıçapın ters karesine "güç" etiketini yapıştırdıkları için, aslında Kepler Kuralını kullandıkları yerde "güç" etiketini kullanıyorlar. Yani, Newtoncular \(1/R^2\) ve "ters kare çekim yasası" dedikleri her yerde, aslında Kepler Kuralını kullandıklarını anlayabiliriz. ]
[ Güç kelimesini kullanmadan içinde \(1/R^2\) olan oranları güç kelimesini kullanmadan yazabilir miyiz? ]
[ Top aslında su küresinin yüzeyinde yörüngede olduğunu varsayabiliriz. Bunu da dünyanın yüzeyinde dolaşan bir uydu ile mukayese edebiliriz. Çünkü dünya yüzeyinde dolaşan uydunun yarıçapını ve dönemini biliyoruz. ]
[ Dünyanın hacminde bir su küresinin etrafında dolaşan bir uydunun hareketi nasıl olur? Ama su küresi gibi yoğunluğu tek düze olan bir gökcismi yok. Önemli olan bunu anlamak. ]
Devam:
Sarkaç kolu denge noktasında olduğu an, kurşun kürenin merkezi, sarkaca asılı topun merkezinde 8.85 inch mesafededir; öyleyse, o top üzerinde kurşun kürenin çekim gücü; aynı topu 6 inch mesafeden çeken su küresinin çekim gücünün \(10.64 \times (6 / 8.85)^2\) katında olacaktır.
\begin{align*} \frac{\text{8.85 inch mesafede su küresinin topu çekim}}{\text{su küresinin topu 6 inch mesafede çekimi}} &= \left ( \frac{1}{8.85} \right )^2 \left ( \frac{1}{6} \right )^2 \\ \\ &= \left ( \frac{1}{8.85} \right )^2 \left ( \frac{6}{1} \right )^2\\ \\ &= \left ( \frac{6}{8.85} \right )^2\\ \end{align*}Fakat gülle su küresinden 10.64 kat daha ağır, öyleyse, gülle sarkaçtaki topu \(10.64 \times (6 / 8.85)^2\) kat daha fazla bir ile çekecektir.
[ Daha ağır yani daha yoğun olan daha çok çekiyormuş. Newton'un yoğunluk kavramının da Kepler Kuralının birimi olduğunu biliyoruz. Peki bu güllenin aynı boyutta su ile yoğunluğuna oranı nedir? ]
\(F\) = Kurşun ağırlık tarafından uygulanan güç
\(d_w\) = suyun yoğunluğu
\(d_E\) = dünyanın yoğunluğu
\(r_E\) = dünyanın yarı çapı (20,900,000 feet)
\(r_w\) = su küresinin yarıçapı (0.5 feet)
\begin{equation*} \frac{F}{W} = \frac{10.64 \; (6/8.85)^2 \; d_w /; r_w}{d_E \; r_E} \end{equation*}\(F\)'nin yerine bunu yazıyoruz,
\begin{equation*} F = W \left ( \frac{\text{yay}}{l} \right ) \; \left ( \frac{T_0^2}{T^2} \right ) \end{equation*} \begin{equation*} F = \frac{W (\text{yay}/l)(T_0^2/T^2)}{W} = \frac{10.64(6/8.85^2) \; d_w \; r_w}{d_E \; r_E} \end{equation*}[ Sarkaca asılı topun ağırlı \(W\) elendi. ]
\begin{equation*} F = \frac{ (\text{yay}/l)(T_0^2/T^2)}{1} = \frac{10.64(6/8.85^2) \; d_w \; r_w}{d_E \; r_E} \end{equation*} \begin{equation*} F / W = 10.64 (6/8.85)^2 \; d_w \; r_w / d_E \; r_E \end{equation*} \begin{equation*} \frac{d_w \; 2.45}{d_E \; r_E}=\frac{T_0^2}{T^2} \frac{(\text{yay})}{l} \end{equation*}Cavendish, kurşun ağırlıkları topların yakınına getirip, sarkaç kolunun denge noktasında uzaklığını (yayı) ölçtü ve bu denklemde dünyanın yoğunluğu hariç bütün terimler biliniyor.
Cavendish'in deneyinde tipik ölçümler şöyleydi:
\(T_0\) = 0.97 saniye
\(T\) = 424 saniye
yay/l = 3/766
Cavendish, kurşun küreler ve toplar tam olarak aynı çizgide olmadığı için, küçük bir düzeltme kat sayısı kullandığı için, bu sayılar Cavendish'inkiler ile aynı sonuu vermez. [ Ama çok küçük bir düzeltme olduğu için, 0,9779, sonuçta ölçülebilir bir değişiklik olmuyor. ]
Basit sarkaç kullanarak, geri döndüren gücün topun ağırlığına oranını kullanarak uygulanan bu analiz yöntemi, kütle ve ağırlık arasında net bir ayırım yapmayı gerektirmez; ve yerçekimsel çekim gücü denklemini bir orantı sabiti koymayı gerektirmez.
Cavendish kütle ve ağırlık arasında bugün yaptığımız ayrımı yapmadı ve onun analizinde yerçekim yasasını bir sabitle yazacağını gösteren bir işaret yoktur.